جلسه نقد و بررسی کتاب "دانشنامه شعر" نوشته ی "دکتر سید حسن امین"، به همت مرکز هم اندیشی استادان، 20 مرداد سال جاری و با حضور نویسنده کتاب و دکتر عباس کیمنش، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و سید مجید مژدهی شاعر و محقق، برگزار شد.
در ابتدای جلسه جناب آقای مهندس مرتضی فاضلی، مدیر مطالعات و برنامه هاي راهبردي مرکز هم اندیشی استادان، به معرفی مرکز و خدمات ارائه شده آن به حوزهی فرهنگ پرداخت و سپس سخنانی را درباره اهداف جلسه بیان کرد. فاضلی در مورد فرهنگ نقد و نقد پذیری گفت: «در محافل علمی و آکادمیک دنیا هر استادی که خود را در معرض نقد قرار بدهد، بسیار مقبولتر از آن است که مخالف نقد باشد. وی افزود در این جلسات سعی بر آن است که نکات مثبت و منفی کتب مورد نقد بررسی شده و سپس به جهت چاپ های بعدی نکات مثبت برجسته تر شده و نکات منفی نیز اصلاح شوند، که اگر این امر روی دهد اتفاق خجسته ای است.»
سپس دکتر کیمنش به نقد کتاب «دانشنامه شعر» پرداخت و در مورد ساختار کتاب گفت: «طرح کتاب، طرح نویی است و کتاب های این چنین در مورد ادبیات و حال خاصه شعر، در حوزه چاپ و نشر ما کم است. در این کتاب در مورد تعریف شعر، سخن اکثر بزرگان ایران و جهان من جمله: نظامی عروضی، ارسطو و .. . آمده است؛ از این جهت این کتاب دارای وجهه ی خاصی است که این وجهه باید مورد مطالعه قرار بگیرد. این کتاب یک دایرة المعارف است که میتواند مورد نیاز همه طیف از جمله دانشجویان و پژوهشگران و... باشد. از جمله نکات تازه ای که در «دانشنامه شعر» مطرح شده و در کتب مشابه دیده نمی شود مسئله های متافیزیک شعر و جنبه های جامعه شناختی شعر است. اما از ایرادات کتاب که البته آقای امین قول دادند در جلد دوم این مسائل را مطرح کنند، کمبود بخش شعر دوره ی انقلاب و تحلیل این گونه اشعار است. البته منابع و ماخذ این کتاب نیز معلوم نیست، و شاید چون جلد اول این کتاب است، این موارد در آن به چشم میآید؛ ممکن است در مجلدات پایانی این موارد اصلاح شوند.»
در ادامه جلسه دکتر امین در پاسخ به سوال مجری جلسه که آیا تقسیمبندی کهن شعری (که در سبک شناسی مرحوم بهار هم مطرح شده) با علم روز ادب جهان و مطالعات نویی که در این زمینه صورت می گیرد، مورد تضاد قرار نمی گیرد؛ به ارائهی توضیحاتی پیرامون مبحث تاریخ و جغرافیای شعر که یکی از فصول مهم کتاب مذکور است، پرداخت؛ وی گفت: «این تقسیم بندی ادوار هیچ کدام قطعی نیست، به این دلیل که نمیتوانیم بطور دقیق بگوییم که در کدام سال یک سبک کاملا منقطع شده یا سبک دیگر متولد شده است، یا اینکه نمی توان در یک حوزه ی جغرافیایی خاص بیان کرد که سبکی در آنجا رشد پیدا کرده یا مضمحل شده است؛ بنابراین سبک ها و ادوار مختلف همزمان می توانند به حیات خودشان با فراز و فرود ادامه دهند. اما در کتابی که عنوان دانشنامه دارد باید تمامی سنتهای ادبی طرح شده و مورد بررسی و مداقه قرار گیرد و این کتاب هم سعی داشت که به چنین هدفی دست پیدا کند و البته سبک شناسی مطرح شده در این کتاب با تحلیل خودم همراه شده است.»
سید مجید مژدهی نیز که به عنوان منتقد در این جلسخ حضور داشت، کتاب را کتاب جامع و مفیدی و در نوع خود بی نقص عنوان کرد.
این جلسه با پرسش و پاسخ حضار به پایان رسید.
لازم به یادآوری است در این جلسه اکثر منتقدین صرفا به بیان نکات مثبت کتاب پرداختند و نقاط ضعف کتاب مذکور از دیدشان پنهان ماند. همچنین به نظر میرسید از بیان نقاط ضعف و کاستیهای اثر غفلت نمودند. مرکز هماندیشی امیدوار است در جلسات آینده، منتقد محترم در بیان توامان نقاط مثبت و منفی و ارزشها و کاستیهای کتابهای مورد نقد، با صراحت بیشتری عمل نموده و به گسترش فرهنگ نقد و نقدپذیری کمک نماید.
نظرات شما عزیزان: